Τρόποι χρηματοδότησης μιας start-up εταιρείας
Πώς να χρηματοδοτήσω την εταιρεία μου; Ποια τα πλεονεκτήματα και τι πρέπει να προσέξω;
Η εύρεση χρηματοδότησης είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει μια νέα εταιρεία και δυστυχώς ένας από τους συνηθέστερους λόγους για τους οποίους έξυπνες και φιλόδοξες ιδέες δεν προχωρούν. Υπάρχει ωστόσο και η φωτεινή πλευρά που δεν είναι άλλη από τη συνεχή εμφάνιση νέων και πιο προσιτών τρόπων χρηματοδότησης στη διάθεση του νέου επιχειρηματία.
Ας δούμε μερικούς από τους παραδοσιακούς αλλά και νεοεμφανιζόμενους τρόπους χρηματοδότησης μια εταιρείας.
Bootstrap
Η απόδοση του όρου “bootstrapping” στα ελληνικά είναι «κάνω κάτι χωρίς τη βοήθεια άλλου». Με άλλα λόγια, αν ο νέος επιχειρηματίας διαθέτει τραπεζικές καταθέσεις ή άλλους πόρους μπορεί να αυτοχρηματοδοτήσει το ξεκίνημά του.
Το bootstrapping έχει αρκετά πλεονεκτήματα. Ο νέος επιχειρηματίας δε χάνει χρόνο και δεν κρατά την ιδέα του σε pause αναζητώντας επενδυτές. Αντίθετα, αξιοποιεί το χρόνο για να αναπτύξει περισσότερα δεδομένα και να αποκτήσει το πολυπόθητο customer traction που θα του επιτρέψει να αναζητήσει κεφάλαια απο επενδυτές με καλύτερους όρους στο μέλλον. Επιπλέον, έχει αποδειχθεί ότι επιχειρηματίες που χρηματοδοτούν το εγχείρημά τους με δικά τους κεφάλαια εμφανίζουν μεγαλύτερο βαθμό υπευθυνότητας, αφοσιώσης και προσήλωσης.
Το bootstrapping, ωστόσο, μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας όχι και τόσο καλοσχεδιασμένης Beta έκδοσης του προϊόντος που θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στη δυνατότητα του επιχειρηματία να πείσει τους επενδυτές και να χρηματοδοτηθεί από αυτούς. Ο αυτοχρηματοδοτούμενος επιχειρηματίας κάνει συχνά το λάθος να προσλαμβάνει άτομα που του έρχονται φθηνότερα αλλά δεν παράγουν το καλυτερο αποτέλεσμα. Η διόρθωση σφαλμάτων στο μέλλον είναι πιθανό να κοστίσει πολύ περισσότερο σε χρήμα και χρόνο.
Οικογένεια και Φίλοι
Η χρηματοδότηση από την οικογένεια και τους φίλους είναι ίσως κανόνας στην Ελλάδα λόγω οικογενειακής παράδοσης και κουλτούρας.
Τα βασικό πλεονεκτήμα της χρηματοδότησης αυτής είναι η ευκολία. Οι άνθρωποι αυτοί θα σε πιστέψουν χωρίς να ιδρώσεις να τους πείσεις και θα σου επιτρέψουν να προχωρήσεις χωρίς να παρέμβουν. Επιπρόσθετα, οι επενδυτές θέλουν να δουν πρώτα τους άλλους να σε πιστεύουν πριν να σε πιστέψουν εκείνοι.
Από την άλλη, η κατάσταση γίνεται περίπλοκη όταν το οικονομικό και το προσωπικό κομμάτι συνδέονται. Τυχόν αποτυχίες μπορούν να κοστίσουν σοβαρά σε οικογένεια και φίλους και να δημιουργήσουν ρήξη στη σχέση σας με αυτούς.
Επιχειρηματικοί Άγγελοι
Οι επιχειρηματικοί άγγελοι (ΕΑ) είναι ιδιώτες επενδυτές που ενδιαφέρονται να επενδύσουν με ίδια κεφάλαια σε μια εταιρεία με αντάλλαγμα εταιρικό μερίδιο ή μετοχές. Αποτελεί συχνά την πρώτη «έξωθεν» χρηματοδότηση μιας εταιρείας. Οι ΕΑ είναι συνήθως και οι ίδιοι επιχειρηματίες και επενδύουν ατομικά ή σαν μέλη ενός angel fund. Στις Η.Π.Α. είναι μια καλή λύση για επιχειρηματίες που αναζητούν κεφάλαια κλίμακας $ 25,000 – $250, 000.
Οι επιχειρηματικοί άγγελοι θα σας χρηματοδοτήσουν στα πρώτα σας στάδια αναλαμβάνοντας ρίσκο που οι Venture Capitalists δε θα έπαιρναν ποτέ. Πιστεύουν περισσότερο στην ιδέα και στην ομάδα και λιγότερο σε αριθμούς και μετρήσεις. Θα σας χρηματοδοτήσουν γρηγορότερα σε σχέση με χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και VCs και χωρίς προσωπικές εγγυήσεις. Λόγω της μακράς επιχειρηματικής τους πορείας θα συνεισφέρουν στο εγχείρημα με τεχνογνωσία, εμπειρία αλλά και το πολύ καλό δίκτυο επαφών που διαθέτουν και θα χρησιμοποιήσουν για την προώθηση του εγχειρήματός σας.
Αυτή η μορφή χρηματοδότησης προϋποθέτει ότι θα δείξετε εμπιστοσύνη, θα μοιραστείτε την ιδέα σας με αυτούς σε πρώϊμο στάδιο και θα τους παραχωρήσετε εταιρικό μερίδιο ή μετοχές. Έχετε υπόψη ότι οι ΕΑ θα εμπλακούν ενεργά στη διοίκηση της εταιρείας σε βαθμό που θα είστε σαν συνέταιροι. Η αναζήτηση χρηματοδότησης από ΕΑ δεν είναι εύκολη υπόθεση. Θα τους συναντήσετε μέσω συστάσεων και κοινωνικών επαφών και σε σχετικά events.
Venture Capital
Αδιαμφισβήτητα η πιο δημοφιλής κι εντυπωσιακή πηγή χρηματοδότησης. Τα κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών ή καινοτόμα κεφάλαια, venture capital, παρέχονται από ένα επαγγελματικά οργανωμένο fund επενδυτών που πραγματοποιούν επενδύσεις υψηλού ρίσκου σε νέες start-ups κυρίως στο χώρο της τεχνολογίας. Οι Venture Capitalists θα επενδύσουν θαρραλέα με πολύ μεγαλύτερα ποσά συγκριτικά με τους ΕΑ. Από την άλλη όμως, οι ΕΑ θα επενδύσουν σε μια ιδέα, ενώ οι VCs θα επενδύσουν αφού η εταιρεία έχει κάνει τα πρώτα της βήματα κι έχει να επιδείξει αποτελέσματα και πρόοδο. Στις Η.Π.Α., είναι κατά κάποιο τρόπο κανόνας να στρέφεσαι στους VCs όταν ζητάς χρηματοδότηση του ενός εκατομμυρίου δολλαρίων ($1Μ) και άνω.
Οι VCs είναι σταθερά προσηλωμένοι στο να κάνουν την επιχείρησή σας όσο το δυνατό πιο κερδοφόρα και επιτυχημένη. Θα επενδύσουν αρχικά αλλά και σε follow-on επενδυτικούς γύρους, αν η εταιρεία χρειάζεται περισσότερη ανάπτυξη. Θα συμμετέχουν στο Δ.Σ. με άτομα ικανά και θα παρέχουν καθοδήγηση, πρόσβαση σε ειδικούς και προώθηση στα μίντια. Διαθέτουν επίσης δίκτυο πελατών στο οποίο προωθούν τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που δημιουργείτε και δίνουν έτσι τη δυνατότητα να αποκτήσετε feedback και customer traction. Φέρουν εμπειρία, ξέρουν να διαπραγματεύονται και γνωρίζουν καλύτερα τη σύνταγη της επιτυχίας, τις παγίδες και τις απαιτήσεις τις αγοράς. Είναι δύσκολο να τους πείσετε, αλλά αν το καταφέρετε θα έχετε πρόσβαση σε μια απέραντη δεξαμενή κεφαλαίων. Θα τους συναντήσετε μέσω συστάσεων και networking. Συχνά, διοργανώνουν events στα οποία παρακολουθούν τους entrepreneurs να παρουσιάζουν τις ιδέες τους.
Οι VCs θα επενδύσουν “big money” αλλά σε καμία περίπτωση “easy money”. Οι επενδύσεις γι’αυτούς είναι business. Θα υπολογίσουν τα πάντα διεξοδικά, θα επιβάλλουν κανόνες και ένα αυστηρό χρονοδιάγραμμα μέσα στο οποίο η εταιρεία σας θα πρέπει να τους αποφέρει το επιθυμητό κέρδος για την επένδυση που έκαναν. Οι VCs θα πάρουν τη μερίδα του λέοντος από άποψη μετοχικού κεφαλαίου και μεριδίων και θα έχουν ενεργή συμμετοχή στις αποφάσεις της επιχείρησης, αφού σταθερά προσβλέπουν στο μεγιστοποίηση του κέρδους τους. Το κέρδος γι’αυτούς μεταφράζεται στην επικερδέστερη πώληση της εταιρείας στην οποία θα σας πιέσουν, όταν οι αριθμοί το υποδείξουν.
Crowdfunding
Σε ελληνική απόδοση είναι η «χρηματοδότηση από το πλήθος» ή «διαδικτυακή μικροχρηματοδότηση». Νέος και ανερχόμενος τρόπος χρηματοδότησης εταιρειών που χρησιμοποιούν online πλατφόρμες για να υποβάλλουν το αίτημα για crowdfunding και να συλλέξουν κεφάλαια. Ο δημιουργός της καμπάνιας παρουσιάζει την ιδέα του απευθείας στο κοινό, καθορίζει πακέτα χρηματοδότησης τα οποία μπορεί να κυμαίνονται από λιγοστά έως χιλιάδες δολλάρια και προσφέρει αντίστοιχα προνόμια «perks» ως κίνητρα για το κοινό. Δημοφιλείς πλατφόρμες είναι το Kickstarter και Indiegogo.
Βασικό πλεονέκτημα του κλασικού crowdfunding είναι ότι εκείνοι που θα επενδύσουν δεν αποκτούν μερίδιο ή μετοχές στην εταιρεία και ο επιχειρηματίας διατηρεί τον απόλυτο έλεγχο. Μια επιτυχημενη καμπάνια crowdfunding είναι δελεαστική για τους ΕΑ και τους VCs, αφού δείχνει ζήτηση στην αγορά, κι επιτρέπει ταυτόχρονα στον επιχειρηματία να βγάλει χρήσιμα συμπεράσματα για το προϊόν ή την υπηρεσία του κατά τη διάρκειά της.
Αυτός ο τρόπος χρηματοδότησης συνιστάται στα ξεκινήματα της εταιρείας. Ο επιχειρηματίας μπορεί να αποσπάσει κεφάλαια βραχυπρόθεσμα, αλλά δε θα μπορεί να χρηματοδοτήσει τα επόμενα στάδια με crowdfunding. Μια δουλεμένη ιδέα, μια οργανωμένη καμπάνια, καλή παρουσίαση σε σωστά επιλεγμένη πλατφόρμα και έξυπνη χρήση των social media μπορούν να φέρουν εντυπωσιακά αποτελέσματα.
Τελευταία, την εμφάνισή του έχει κάνει ένα νέο είδος crowdfunding το λεγόμενο «equity funding» που αναμένεται να αλλάξει τα δεδομένα στο επενδυτικό τοπίο. Με το equity crowdfunding οι εταιρείες θα συγκεντρώνουν κεφάλαια μέσω online πλατφόρμας με αντάλλαγμα εταιρικό μερίδιο ή μετοχές. Ήδη στις Η.Π.Α. πραγματοποιούνται οι απαραίτητες νομοθετικές ζυμώσεις ώστε επενδυτής στο equity crowdfunding να μπορεί να είναι ο μέσος πολίτης και όχι αποκλειστικά διαπιστευμένος επενδυτής (accredited investor), όπως απαιτείται μέχρι τώρα λόγω εταιρικού μεριδίου/μετοχών.
Το επενδυτικό περιβάλλον παρέχει ολοένα και περισσότερους τρόπους χρηματοδότησης κι ευνοεί την είσοδο νέων και μικρών επιχειρήσεων. Καλό θα είναι ο επιχειρηματίας να κάνει σωστή έρευνα προκειμένου να δει ποιοι τρόποι του ταιριάζουν, να μην εστιάσει μόνο σε έναν ή δύο και να μη διστάσει να χρησιμοποιήσει περισσότερους τρόπους ταυτόχρονα. Μην ξεχνάτε ότι η φαντασία και η ευστροφία απαιτούνται τόσο στο δημιουργικό όσο και στο επιχειρηματικό κομμάτι προκειμένου να πετύχετε.
